3. Қазақстан аумағында жауын - шашынның таралуы.

Қазақстан аумағында жауын - шашынның таралуы картасы

1. Қазақстанның қай жерінде жауын- шашын мөлшері көп және аз жауады анықта.

Жауын-шашынның көп мөлшері елдің шығыс, оңтүстік-шығыс және оңтүстік шетіне, тау бөктері мен Алтайдың, Жоңғар Алатауы мен Тянь-Шаньның желді беткейлеріне түседі. Салыстырмалы түрде ылғалға қаныққан, Атлант мұхитынан келетін ауа, таудың баурайымен көтеріліп, салқындап, «ылғал береді». Бұл жерлерде жауын-шашын мөлшері 1500 мм-ден, тау бөктерінде 400-ден 800 мм-ге дейін жетуі мүмкін. Жазық аудандарда жауын-шашын айтарлықтай аз түседі, олардың мөлшері солтүстіктен оңтүстікке қарай жылжу кезінде табиғи түрде азаяды. Қызылқұм, Мұйынқұм, Балқаш және Үстірттің ең құрғақ аймақтарында 100 мм-ден, Орталық және Оңтүстік Қазақстанның шөлдері мен жартылай шөлдерінде 100-ден 200 мм-ге дейін, елдің солтүстік бөлігінде 200-ден 400 мм-ге дейін болуы мүмкін.

2. Өздерің тұратын елді мекенің жауын-шашын мөлшерін жаз.

3. Есеп: Түркістанда буланушылық 1250 мм, ал жауын-шашын 238 мм. Ылғандану коэффициентін тап.

Берілген: жауын-шашын мөлшері - 238 мм. ; коэфф. булану - 1250 м.Табу: кал. ылғал

Шешім: ылғал коэффициенті сол ауданда ылғалдың булануына жауын-шашын мөлшерінің мөлшері ретінде есептеледі, яғни:

ылғал коэффициенті = qty. жауын-шашын / булану жылдамдығы

ылғал коэффициенті = 238/1250 = 0,19

Жауап: Түркістандағы ылғалдылық коэффициенті 0,19